საქართველოს მოსახლეობა – ქართული ფარმაკომპანიების საექსპერიმენტო ობიექტი

ელისო ჯანაშია

სოციოლოგიური და მარკეტინგული კვლევების ცენტრ IPL-ის მიერ რამდენიმე დღის წინ, თბილისში, 320 შემთხვევითი შერჩევის მეთოდით გამოკითხული რესპოდენტიდან 83,25%-ს მიაჩნია, რომ მოსახლეობის უმეტესობისთვის წამლები ხელმისაწვდომი არ არის, მხოლოდ 5,5 %–ისთვისაა იგი ხელმისაწვდომი. 56,25%–ისთვის მედიკამენტის გამოყენების ეფექტურობის შესახებ ინფორმაციას მისთვის მედიკამენტის შეძენისას გადამწყეტი მნიშვნელობა აქვს, 21,87% მნიშვნელობას ანიჭებს მწარმოებელ ქვეყანას, ხოლო 20% – ფასს. 46, 25%–ს მიაჩნია, რომ სამამულო წარმოების მედიკამენტები დამზადების ტექნოლოგიით, ხარისხითა და სამკურნალწამლო თვისებებით ჩამოუვარდება იმპორტირებულ ანალოგებს, 28,75%–ს მიაჩნია, რომ არ ჩამოუვარდება, 25%–ს კი პასუხი არ აქვს.

რამდენად აქვს ქართველ მომხმარებელს მედიკამენტის გამოყენების ეფექტურობის შესახებ უტყუარი ინფორმაცია და არის თუ არა გამოკითხულთა უმრავლესობის ეჭვი სამამულო წარმოების მედიკამენტების შესახებ საფუძვლიანი?

გამომდინარე იქედან, რომ საქართველოში წარმოებული გენერიკების (პრეპარატი, რომელსაც გაუვიდა საპატენტო ვადა, აღარ წარმოადგენს გამომგონებლის საკუთრებას და მის წარმოებას სხვადასხვა მწარმოებელი იწყებს) ორიგინალთან შესაბამისობის დასადგენად კვლევა არ ტარდება და არავინ იცის ქვეყანაში, თუ რა ხარისხის წამლები მზადდება, შესაძლოა, მოქალაქეთა მიერ გამოთქმული ეჭვი საკმაოდ საფუძვლიანიც იყოს. ორიგინალთან შესაბამისობის კვლევის ჩაუტარებლობის რამდენიმე მიზეზი არსებობს: პირველი – ე.წ. ბიოექვივალენტობის კვლევა (გენერიკის შესაბამისობა ორიგინალთან) საკმაოდ დიდ ხარჯებთანაა დაკავშირებული, რომლის გაღებასაც ფარმაცევტული კომპანიები თავს არიდებენ და მეორე – ლაბორატორია, რომელიც მსგავს კვლევას ჩაატარებს, საქართველოში, ფაქტობრივად, არც არსებობს, რაც იმას ნიშნავს, რომ ქართველი მომხმარებლისთვის უცნობია, რამდენად ხარისხიანი სუბსტანციებიდან და მისაღები ტექნოლოგიით მზადდება წამალი და რა მიეწოდება მას, ხოლo ის დამოუკიდებელი ლაბორატორია, რომელიც წამლის სტანდარტთან შესაბამისობის შესახებ მინიმალურ ინფორმაციას მაინც მიაწვდის მომხმარებელს, ლიკვიდაციის საფრთხის წინაშე დგას.

ვინ ამოწმებს ქართულ წამლებს?
ამჟამინდელი რეალობა ასეთია: ქართული წამლის მწარმოებლები თავად აკეთებენ სუბსტანციებისა და დამზადებული წამლის ანალიზს, თავად გასცემენ სარეალიზაციო სერტიფიკატს, ისე, რომ ის არც ერთ ეტაპზე არ კონტროლდება. არც ამგვარი პრეპარატების ქსელში მოხვედრის შემდგომ აქვს სახელმწიფოს ქმედითი კონტროლი წამლების ხარისხზე. მის მიერ სავალდებულო ე.წ. შერჩევითი კონტროლის დინამიკა, რომლითაც ხდება არა პრეპარატის, არამედ მხოლოდ სპეციფიკაციის შემოწმება, ასე გამოიყურება: 2007 წლის ოქტომბრიდან დეკემბრის ჩათვლით, სახელმწიფომ 236 მედიკამენტი გამოიკვლია, საიდანაც 39 დასახელების მედიკამენტი (17%) უვარგისი აღმოჩნდა. ამავე წელს წამლის სააგენტომ ლაბორატორიას 97 სარეგისტრაციო ნიმუში შეამოწმებინა. აქედან 12–ის ანალიზის მეთოდები უვარგისი იყო, 43 კი ე.წ. რისკის ჯგუფს წარმოადგენდა. ლაბორატორია „ჯეოლაბთან“ კონტრაქტი 2008 წლის მიწურულს, 29 ოქტომბერს, გაფორმდა, ხოლო საკვლევი მედიკამენტები – ლაბორატორიაში დეკემბრის თვეში შევიდა. 47–დან 3 უვარგისი იყო, 7–ს კი უვარგისი ანალიზის მეთოდები ჰქონდა, ანუ მისი ვარგისიანობა არ დასტურდებოდა. 2009 წელს აღნიშნულმა ლაბორატორიამ ტენდერში ვეღარ გაიმარჯვა, რადგან არაოფიციალურად მის კვლევებს ფარმაკომპანიებმა უნდობლობა გამოუცხადეს.
გასული წლის დეკემბრამდე მედიკამენტებზე კონტროლი არ ჩატარებულა, რაც იმას ნიშნავს, რომ ფარმაცევტული ბაზარი მთელი წელიწადი უკონტროლოდ იყო. მხოლოდ წლის ბოლოს შემოწმებული 30–მდე მედიკამენტით კი შეიძლება დავასკვნათ, რომ სახელმწიფო ვერ ან არ უზრუნველყოფს ხარისხის კონტროლს და არც ფარმაკომპანიებს სთხოვს ამას.
„ქართული გენერიკების ბიოექვივალენტობა დადასტურებული არ არის“ – ამ სკანდალურ განცხადებას ქართველი წამლის ექსპერტები აკეთებენ.
სამედიცინო საქმიანობის რეგულირების სააგენტოდან მოწოდებული ინფორმაციის თანახმად, ბიოექვივალენტობის კვლევა სულ ქართული წარმოების 24 პრეპარატზეა ჩატარებული.
აღნიშნული cიფრის საეჭვოობაზე თავად კვლევის პროცედურების სირთულე მიუთითებს. ცნობილია, რომ ერთი ასეთი კვლევის ჩატარებას საკმაოდ ბევრი ფინანსური რესურსი და რამდენიმე თვე სჭირდება. ოფიციალური მონაცემებით, PSP –ს ქარხანა GMP-s, 2007 წლის 4 იანვრიდან 10 ოქტომბრამდე, განხორციელებული აქვს 5, ხოლო 2007 წლის oqtombridan 2008 წლის მარტამდე 10 მედიკამენტის ბიოექვივალენტობის კვლევა. აქვს თუ არა „ავერსს“ ამგვარი კვლევა ჩატარებული, უცნობია, რადგან მისმა დამფუძნებელმა ჩვენს მიერ დასმულ წერილობით კითხვებს არ უპასუხა.
პირველ ეტაპზე უნდა ჩატარდეს ფარმაცევტული კვლევა, რაც ითვალისწინებს მედიკამენტის ზომის, ფერის, ხსნადობის, შემადგენელი ნივთიერებების, სტერილურობისა და ა.შ. კვლევას, ანუ შესაბამისობაშია თუ არა წამლის თანდართულ დოკუმენტაციასთან. კვლევაში მონაწილე 19 ჯანმრთელ ადამიანზე უნდა მოხდეს მედიკამენტის აპრობაცია. ადამიანებმა კვლევაში რომ მონაწილეობა მიიღონ, უცხოელი მწარმოებლები თითო საექსპერიმენტო ობიექტს შეთანხმებისამებრ 100–200 ათას დოლარს უხდიან. ამის შემდეგ გარკვეული დროით ადამიანები კონტროლქვეშ უნდა იყვნენ, ამასობაში უკეთდებათ გამოკვლევები, რომ ჯანმრთელები არიან და იმ პერიოდში არ სვამენ, არ ეწევიან. შემდეგ ჯგუფის ნახევარს აძლევენ ორიგინალს, ნახევარს – გენერიკს. სისხლში წამლის კონცენტრაციის დონის შესამოწმებლად, დროის გარკვეული ინტერვალით, მუდმივად უნდა შემოწმდეს სისხლის ფორმულა. გარკვეული დროის მერე ჯგუფები იცვლებიან, კვლევები ხელახლა უტარდებათ და ა.შ.

კანონში ახლახან მიღებული ცვლილების თანახმად, თავად ფარმაცევტულ კომპანიების მიეცათ საკუთარი ლაბორატორიების მიერ შემოწმებული წამლების რეალიზაციის უფლება. ამით ხარისხზე მთელი პასუხისმგებლობა თავად კომპანიებს დაეკისრა და მოსახლეობა იმ კომპანიების იმედადღა დარჩა, რომლებსაც მხოლოდ ბიზნესინტერესები ამოძრავებთ. ძნელი წარმოსადგენია, უხარისხო წამლის აღმოჩენის შემთხვევაში, ფარმაცევტული კომპანიების ლაბორატორიებმა საკუთარი თავის წინააღმდეგ გასცენ დასკვნა. ამიტომაცაა, რომ ყველა ქვეყანაში წამლის ხარისხის კონტროლი უსერიოზულესი საქმეა და მას სახელმწიფო უზრუნველყოფს. წამლის კონტროლს აშშ-ში ახორციელებს FDA 9000-იანი შტატითა და 1,5–მილიარდ ევროიანი ბიუჯეტით, საწყისი სარეგისტრაციო ვადა 10 თვეა; ევროგაერთიანებაში (EMEA) საშტატო ერთეული _ 250, კონტრაქტორი ექსპერტები _ 3000, ბიუჯეტი _ 62 მლნ. ევრო, რეგისტრაციის საწყისი ვადა 7-დან 15 თვემდე; ჰოლანდიაში 168–შტატიანი სტრუქტურა – სარეგისტრაციო ვადა – 19 თვე, უკრაინაში – 300 შტატიანი სტრუქტურა, საწყისი ვადა - 6 თვე, ავსტრიაში 500–შტატიანი სტრუქტურა, საწყისი ვადა 12-16 თვე. საქართველოში კი მიზერულად დაფინანსებული, 7–8 შტატიანი სარეგისტრაციო სტრუქტურა, რომელიც, ფაქტობრივად, შეუმოწმებელ პრეპარატებზე რეგისტრაციას კანონით დადგენილ 3-თვიან ვადაში გასცემს.

ფარმამეკობრეები

საქართველოში ამგვარ კვლევაში თითოეული ჩვენგანი უფასოდ იღებს მონაწილეობას, რადგან ყოველი ახალი გენერიკის საექსპერიმენტო ობიექტი ყოველი ჩვენგანია. ალბათ, თითოეულ ჩვენგანს სმენია ექიმისგან: ამ წამალს იმიტომ გინიშნავ, რომ კარგად მუშაობს, ან პირიქით, არ იმუშავა და ამიტომაც არ ნიშნავენ. შეგიმჩნევიათ ალბათ, რომ აფთიაქებში კონკრეტული წამლის საყიდლად შესულთ პროვიზორები მუდამ ანალოგებს გვთავაზობენ, რომელიც, მათი თქმით, „უკეთესია, თან უფრო იაფი“. ქართველი მომხმარებელი, ჯიბის სისქის გამო, რომლის ერთ–ერთი მიზეზიც სწორედ წამლებზე დახარჯული ფულია, ხშირად „იაფიანს და უფრო კარგს“ არჩევს. მან სინამდვილეში არც იცის, რას ყიდულობს, მაგრამ სხვა გზა არ აქვს.
ერთ–ერთი ექიმი პირად საუბარში აცხადებს, რომ მან პრეპარატი კორდარონი (გულის არითმიის საწინააღმდეგო პრეპარატი) დაუნიშნა პაციენტს, რომელიც „ავერსის“ აფთიაქში „ავერსი–რაციონალის“ მიერ წარმოებული შემცვლელი პრეპარატით – დოვინით შეუცვალეს. ექიმის თქმით, პრეპარატმა შედეგი არ მისცა და ასე მოხდა რამდენჯერმე. კორდარონი 200მგ 30ტ სანოფი ვინტროპ ინდასტრის (საფრანგეთი) მიერ წარმოებული, რომელიც ამჟამად „ავერსს“ დეფიციტში აქვს, 14.90ლ ღირს, ხოლო დოვინი – 200მგ 60ტ ავერსი-რაციონალის (საქართველო)– 21.80 ლ.

საქართველოს ფარმაკომპანიები ისეთ პრეპარატებსაც აწარმოებენ, რომლის ორიგინალებსაც საპატენტო ვადა არ გასვლიათ. სპეციალისტთა აზრით, საპატენტო ვადის გაუსვლელად წარმოებული გენერიკები იმას ნიშნავს, რომ წამლის შემადგენელი ფორმულა, უბრალოდ, მოპარულია. საქმე იმაშია, რომ ყველა იმპორტულ მედიკამენტს საკუთარი ე. წ. დოსიეები მოჰყვება, რომელშიც აღწერილია წამლის ფორმულა და შემადგენელი ნივთიერებები. მწარმოებელი ინოვაციური წამლის შესაქმნელად ასეულ მილიონობითა და მილიარდობით დოლარს ხარჯავს. ამის შემდეგ ის მას აპატენტებს ხანგრძლივი დროით – 20 წლით, რაც იმას ნიშნავს, რომ ამ წამლის დამზადების უფლება ამ დროის განმავლობაში სხვას არა აქვს. რაც არ უნდა პარადოქსული იყოს, არც მწარმოებელთან დაუკითხავად გამოყენებული დოსიეების მიხედვით შექმნილი წამლები გადის საქართველოში კვლევას. ფრანგული ფარმაცევტული კომპანია „ლე ლაბორატურუა სერვიე“, წელიწადზე მეტი სასამართლოს გზით იბრძოდა საპატენტო უფლების დარღვევით, PSP-s ფარმაცევტული ქარხნის, GMP-s მიერ `აგულანისა~ და `ამრას~ წარმოების გამო, რომლებიც, ფრანგული კომპანიის მტკიცებით, მათ მიერ დაპატენტებულ აქტიურ ნივთიერება – „პერინდოპრილს“ შეიცავდა. საფრანგეთისა და ბრიტანეთის ლაბორატორიებმა აღნიშნული ფაქტი დაადასტურეს, თუმცა ქართულმა სასამართლომ მათი დასკვნა თავდაპირველად არ გაიზიარა, მაგრამ ბოლოს, საქართველოშიც კი, GMP-m სასამართლო პროცესი წააგო.
ფარმაკომპანიების უკონტროლობის გამო, მათ ხელში მოხვედრილი წამლის დოსიეებით, სავარაუდოდ, შესაძლებელია სხვა ქართული გენერიკებიც მზადდებოდეს, რაც სულაც არაა იმის გარანტია, რომ ადგილობრივი გენერიკი სრულ შესაბამისობაშია ორიგინალთან. როგორც სპეციალისტები ამბობენ, დოსიეები მოპარულიც რომ არ იყოს და პატენტგასული წამლების წარმოების ნებართვა სწორადაც რომ ჰქონდეთ მიღებული, მისი წარმოებაში გაშვებაც საკმაოდ ხანგრძლივი პროცესია. ქართულ ბაზარზე კი ყოველდღე ახალ–ახალი პრეპარატები გამოდის, რითაც ფარმაკომპანიები თავსაც კი იწონებენ.

მედიკამენტებზე ფასების მუდმივად ზრდის მიზეზები

გარდა იმისა, რომ წამლების ხარისხი არ კონტროლდება და საქართველოში არავინ იცის, რა წამლებს მოიხმარს, გაუგებარია, ქართული წარმოების გენერიკების ფასწარმოქმნის მექანიზმები. ჩვენ მიერ მოპოვებული ინფორმაციის მიხედვით, საბაჟოზე შემოტანილი წამლების ფასსა და საბოლოო გასაყიდ ფასს შორის სხვაობა ასეულობით პროცენტს უტოლდება: დუოვიტის გასაყიდი ფასია 11,22ლ, ხოლო საზღვარზე შემოტანის – 1,5 ევრო, ფასნამატი 247,4% (ინვოისი # 329 2008, 22 სექტემბერი); ციპრინოლის საპრაისო ფასი 9, 87ლ, შემოტანის ფასი 1,75 ევრო, ფასნამატი 162% (ინვოისი # 329 2008, 22 სექტემბერი); ვალოკორდინი (50მლ) საპრაისო ფასი 9,36 ლ, შემოტანის ფასი 0,73 ევრო, ფასნამატი _ 208% (ინვოისი # 276 2008, 26 ივლისი)
პლაზმის შემცვლელი პრეპარატი – ალბუმინი 20% 100მლ. იტალიური წარმოების, რომელიც ოპერაციის შემდგომ უმძიმეს მდგომარეობაში მყოფი დედისთვის ამ დღეებში თავად დამჭირდა, „ავერსისა“ და PSP –ს ქსელში 224 ლარი ღირდა. ხელმიუწვდომელობის გამო, უფრო იაფად ძიებაში საქართველოში ამ პრეპარატის იმპორტიორ ფირმა „ნუგეშს“ მივადექით, რომელსაც, მართალია, აღნიშნული პრეპარატი ამჟამად აღარ ჰქონდა, მაგრამ მისმა წარმომადგენელმა გვითხრა, რომ მათთან ალბუმინის საცალო ფასი 135 ლარი ღირს. გამოდის, რომ საქართველოში შემოტანილი წამლის ფასს, ქსელში გატანამდე, ფარმაცევტული კომპანიები თითქმის აორმაგებენ.

„ავერსის“ დამფუძნებელი პაატა კურტანიძე სააგენტო gbc.ge-სთვის მიცემულ ინტერვიუში აცხადებს, რომ "ავერსმა" ფასის გაძვირების გამო ურთიერთობა რამდენიმე მომწოდებელთან შეწყვიტა. "რთულია აუხსნა მოქალაქეებს, რატომ ძვირდება ესა თუ ის მედიკამენტი. ამიტომ რამდენიმე სახეობის წამალზე დეფიციტი შეიქმნა. ვცდილობთ, დეფიციტური მედიკამენტები საერთაშორისო სტანდარტებთან მიახლოებული ადგილობრივი წარმოებით ჩავანაცვლოთ, რადგან მისი ღირებულება ნაკლებია". ამ განცხადებაში სიმართლე მხოლოდ ისაა, რომ ზოგიერთ წამალზე დეფიციტი მართლაც არსებობს, ოღონდ არა მომწოდებლის მიერ ფასების გაძვირების, არამედ იმის გამო, რომ ხელოვნურად შექმნილი დეფიციტი „ავერსმა“ თავის მიერ წარმოებული მედიკამენტებით შეავსოს. არის შემთხვევები, როცა ადგილობრივი წარმოების წამალი გაცილებით ძვირია ორიგინალზე, ან ოდნავ ჩამოუვარდება მას, არადა, გენერიკის ერთ–ერთი უმთავრესი უპირატესობა სწორედ სიიაფეში მდგომარეობს, რადგან მწარმოებელს არ უწევს ასეულ მილიონობით თანხის დახარჯვა და ინოვაციური პრეპარატის გამოგონება.
სამამულო მედიკამენტების ფასები რომ უცხოურზე იაფი არაა, ამაზე რამდენიმე მედიკამენტის მიხედვითაც შეგვიძლია ვიმსჯელოთ, მაგ; მსოფლიო ფარმაცევტული გიგანტის, შვეიცარიული ჰოფმან ლა როშის მიერ წარმოებული ანტიბიოტიკი როცეფინის 1გ–იანი ფლაკონი (აქტიური ნივთიერება ცეფტრიაქსონი) სააფთიაქო ქსელში 15,50 ლ. ღირს, იტალიური წარმოების იმავე დოზის პრეპარატი ფიდატო –11,16 ლ, რუმინული წარმოების ცეფორტი 1 გრ. – 4,95, ხოლო ქართული ანალოგიური პრეპარატი სახელწოდებით პეო1 (მწარმოებელი PSP) 1 გრ–იანი ფლაკონი 13, 45 ლარი ღირს, ავექსონი კი (მწარმოებელი „ავერსი–რაციონალი“) –13 ლარი. „ავერსის“ რამდენიმე აფთიაქში ცეფტრიაქსონის ძებნისას, პროვიზორებმა ყველგან ერთნაირი პასუხი გაგვცეს: აქვთ მხოლოდ ქართული წარმოების ავექსონი და იმპორტული ცეფტრიაქსონი უკვე საქართველოში კარგა ხანია აღარ შემოდის. PSP –შიც საკუთარი წარმოებული PEO1 შემოგვთავაზეს. „ავერსის“ ქსელში იმავეს ეუბნებიან მომხმარებელს პრეპარატ იმოდიუმის შესახებ და „ავერსი–რაციონალის“ მიერ წარმოებულ პრეპარატს სთავზობენ. ძალიან საეჭვოა სწორედ იმ წამლების გაქრობა ქართული ბაზრიდან, რომელთა წარმოებაც ადგილობრივმა ფარმაცევტულმა ქარხნებმა დაიწყეს. აფთიაქებში უცხოური ანალოგების ხელოვნურად გაქრობით მომხმარებლის უფლება, გააკეთოს არჩევანი და სურვილისამებრ აირჩიოს პრეპარატი მწარმოებელი ქვეყნისა და სანდოობის მიხედვით, ფაქტობრივად, შეიზღუდა. თუმცა, მას შესაძლოა აქვს კიდეც არჩევნის გაკეთების უფლება სხვა აფთიაქში, მაგრამ აქ ნიშანდობლივია ის ფაქტი, რომ მომხმარებლის შეცდომაში შეყვანით ქართული ფარმაკომპანიების მხრიდან ხდება საკუთარი გამოუკვლევი წამლების გასაღება, რასაც ისინი ხშირად დაბალი ფასებითა და ხალხზე ზრუნვით ხსნიან, თუმცა, როგორც ვხედავთ, არც ეს ფასებია დაბალი.

მთავრობასა და ფარმაკომპანიებს შორის არსებული ფარული გარიგება

იმპორტირებული წამლებზე კოლოსალურ ფასნამატებს კომპანიები საგადასახადო ხარჯებსა და ვალუტის კურსის ცვლილებას აბრალებენ. „ჩვენ დღედაღამ ვშრომობთ და ნამდვილად ვცდილობთ, რომ მედიკამენტი რაც შეიძლება იაფი იყო, მაგრამ როდესაც მომწოდებელი აძვირებს პროდუქციას, ჩვენც გვიწევდა გაძვირება. ამას მომხმარებელი ისე აღიქვამს, თითქოს ფარმაცევტული კომპანიის მოგება იზრდება“ – აცხადებს „ავერსის“ დამფუძნებელი პაატა კურტანიძე რადიო „კომერსანტისთვის“ მიცემულ ინტერვიუში და ფასების 12%–იან ზრდას 2008 წლის 10 ნოემბერს ლარის კურსის მკვეთრ ცვალებადობას უკავშირებს. კურტანიძის განცხადებით, „ავერსის“ რენტაბელობა ჯამურად საბითუმო და საცალო ქსელში არის 12%. ამიტომ წამლების ფასი 12%–ით რომ გააიაფონ, „ავერსს“ მოგება საერთოდ აღარ ექნება. „მაგრამ, დამიჯერეთ, 12%–ითაც რომ გაიაფდეს, არავინ იტყვის საქართველოში, რომ ისე გაიაფდა მედიკამენტები, რომ ყველას შეუძლია მისი ყიდვა. სწორედ სადაზღვევო სისტემა არის ერთადერთი საშუალება, რომლის საშუალებითაც შეიძლება მედიკამენტებზე ხელმისაწვდომობა სერიოზულად გაიზარდოს,“-აცხადებს კურტანიძე. ახალი სადაზღვევო კომპანია „ალფა“თამამი შეთავაზებებით გამოვიდა ბაზარზე და ძირითადად კლიენტების მოზიდვას „ავერსის” მედიკამენტებზე ფასდაკლებით შეეცადა. ამ ფასდაკლებას პაციენტი მხოლოდ ექიმის მიერ გამოწერილ წამლებზე მიიღებს და ცხადია, რომ ეს ექიმი ”ავერსის” კლინიკის ექიმია. სადაზღვევო კომპანიის შექმნა სწორედ მედიკამენტების სარეალიზაციო ბაზრის გაზრდის მცდელობაა.
საგულისხმოა, რომ ”ალფას” ძირითადი პრიორიტეტი სოციალურად დაუცველი ადამიანების დაზღვევაა, რომლებიც სახელმწიფოსგან უფასო დაზღვევას იღებენ. სახელმწიფო ბიუჯეტში ამ პროექტზე გამოყოფილი თანხა წელიწადში 170 მილიონი ლარია.”ავერსი” ცდილობს ე.წ. ფასდაკლებების სისტემით მედიკამენტების რეალიზაციის დონის გაზრდას - ახლა უკვე უმწეო მოსახლეობის ხარჯზე. ადამიანები ამგვარი მომხიბვლელი წინადადების მსხვერპლი ხდებიან და უმწეობის გამო შეთავაზებული წინადადებების მიხედვით საკუთარი არჩევნის გაკეთების საშუალება არ ეძლევათ. ფარმაციაში არსებული მონოპოლიის მსგავსად, ექსპერტები სადაზღვევო სექტორში მონოპოლიზაციის საფრთხეებზე საუბრობენ. ექსპერტ თინა ტურძილაძეს მიაჩნია, რომ სადაზღვევო ინსტიტუტების შინარსი სამედიცინო მომსახურების დაფინანსების გარდა მკურნალობის ხარისხის კონტროლიცაა.“გამოდის, რომ თვითონ იხდის, თვითონ მკურნალობს, თვითონვე ამოწმებს, „ალფას“ შემთხვევაში, წამალსაც თვითონ იმზადებს და ბოლოს, ყველაფერ ამას თვითონვე ამოწმებს? დაუშვებელია, ერთი და იმავე ბიზნესჯგუფის ხელში მოექცეს წამლის წარმოება, მისი დანიშვნა, მკურნალობა, ანაზღაურება და ბენეფიციარის მკურნალობის ხარისხის კონტროლიც,“ – აცხადებს ტურძილაძე.


როგორ შესრულდა პრეზიდენტის მოთხოვნა წამლების გაიაფების შესახებ

გასული წლის დეკემბერში პრეზიდენტის მიერ საკმაოდ ხმამაღალი განცხადება გაკეთდა ფარმაკომპანიების მონოპოლიისა და მაღალი ფასების შესახებ. ზემოთ ნახსენები გამოკითხვის მიხედვით, პრეზიდენტის მიერ წამლების სიძვირესთან დაკავშირებით გაკეთებული განცხადების შემდეგ, გამოკითხულთა 6,25%–ს მიაჩნია, რომ ფასები მხოლოდ ზოგიერთ მედიკამენტზე შემცირდა, 50% მიიჩნევს, რომ არ შემცირებულა საერთოდ, 25%–ს ჰგონია, რომ მხოლოდ ზოგიერთ მედიკამენტზე შემცირდა, 18, 75% აცხადებს, რომ შემცირდა მხოლოდ უმნიშვნელოდ.
ფარმაკომპანიებს წინასაარჩევნოდ მმართველი პარტიის მიმართ სერიოზული ხარკი აქვთ გასაღები (ოფიციალურად ის ყოველი არჩევნების წინ 100–100 ათასს ურიცხავს მმართველ პარტიას, არაოფიციალური ხარჯი კი ისევ ფასების მატებაზე აისახება), ამიტომაც არც ერთმა იზარალა და მთავრობა–ფარმაკომპანიებმა შეთანხმების თანახმად (რაც პრინციპში არასოდეს უჭირდათ), ”ავერსმა” სახელმწიფო დაზღვევის მქონე პირებს ექიმის დანიშნული წამლის ნახევარ ფასში ყიდვა შესთავაზა, რაც იმას ნიშნავს, რომ ავერსი მედიკამენტებზე ფასს კი არ აკლებს და თავად კი არ ზარალდება, არამედ ის წინასწარ იღებს თანხას ბიუჯეტიდან, რომელიც მოსახლეობისგან ასევე წინასწარაა გადახდილი და მის მიერ წარმოებული შეუმოწმებელი მედიკამენტების დამატებითი გასაღების ბაზარს იქმნის. ანუ, მთავრობამ ერთი მხრივ, შექმნა ილუზია წამლების გაიაფების შესახებ და ამით მოახლოებულ არჩევნებში ქულა ჩაიწერა, ხოლო კომპანიებს რომ არ ეზარალათ და წინასაარჩევნოდ ფულის გადახდა არ გასჭირვებოდათ, მათი ინექცირება ისევ ხალხის მიერ გადახდილი ფულით მოახდინა.
ასე ხდება ყოველი არჩევნების წინ: „ხელი ხელს ჰბანს“ პრინციპით, მთავრობა და ფარმაკომპანიები შეთანხმებულად აგროვებენ დივიდენდებს – ერთი საარჩევნო ხმების, მეორე კი ფინანსების სახით. ასე იყო 2008 წლის საპრეზიდენტო არჩევნების წინაც, როცა წამლის 25–ლარიანი ვაუჩერები დაურიგდათ პენსიონრებს, ხოლო მთელი საქართველოს მასშტაბით ტენდერებში „ავერსის“ და „PSP“–ს წინადადებებმა გაიმარჯვა. ასე მოხდა ამჟამადაც, მოახლოებული ადგილობრივი არჩევნების წინ ქართველ პენსიონერებს ისევ 25–ლარიანი, უგულავას საფირმო ნიშნად ქცეული – „მე მიყვარს თბილისის“ სლოგანიანი ვაუჩერები შეაჩეჩეს ხელში.
მთავრობა ჯერ ცალსახად ხელს უწყობს ადგილობრივი წამლების ძვირად რეალიზაციას, შემდეგ კი – „ავერსის“ კლინიკას სრული დატვირთვით ამუშავებას.

მოკლედ, ქართული ფარმამაფიის – მთავრობისა და „ავერსის“ კარტელური გარიგების მთელი სქემა ასე გამოიყურება: „ავერსის“ სადაზღვევოში დაზღვეული და შეთავაზებით მოხიბლული ადამიანი მიდის აფთიაქში, რათა მიიღოს კუთვნილი 100 ლარის მედიკამენტი, იქ კი ეუბნებიან, რომ უნდა იყოს „ავერსის“ კლინიკის ექიმის მიერ გამოწერილი და, რაც ყველაზე მთავარია, „ავერსის“ წარმოებული წამალი. ანუ, მომხმარებელს არჩევანი ეზღუდება და უნდა თუ არა, ენდობა თუ არა, მაინც „ავერსის“ წამლის მომხმარებელი და შესაბამისად, მისი საექსპერიმენტო ობიექტი ხდება. ამის მერე მომხმარებელს კლინიკის არჩევის უფლებაც აღარ რჩება და საკუთარი სურვილის წინააღმდეგ ხვდება „ავერსის“ კლინიკაში, რომელსაც, როგორც თავად აცხადებენ, მაღალი ხარისხი და დაბალი ფასები აქვს, თუმცა, რეალობა სხვას გვიჩვენებს. არსებობს ეჭვი, რომ სწორედ ამ კლინიკებში გამოიყენონ ადამიანები იმ საექსპერიმენტო ობიექტად, რაშიც სერიოზული ფარმაგიგანტები მილიარდებს ხარჯავენ.

გაგრძელება იქნება